Građani imaju moć: Novi Sad – telohranitelji javnog interesa

 Novi Sad će, prema najavama gradskih vlasti, dobiti još jedan most, čija je izgradnja poverena, kome drugom, do kineskoj kompaniji CRBC. Novosađani strahuju da je ovo tek prvi korak do, za sad stopiranog, projekta "Novi Sad na vodi". Strah je, tvrde stručnjaci, opravdan, jer su u vojvođanskoj prestonici čak i reke, plavne šume i oblasti pod zaštićena prirodna područja postali – građevinsko zemljište, a što dovodi do mogućnosti velikog broja zloupotreba, mahinacija i korupcije. U zarobljenoj državi, gde su slabe institucije, procedure se lako prekrajaju, a pojedinačni interesi postaju prioritet. Više o takozvanom investitorskom urbanizmu, koji je poguban za građane i gradove, saznajte u emisiji „Telohranitelji javnog interesa“, koju je realizovala Audio i video produkcija JSP, u okviru inicijative „Građani imaju moć“, koju sprovode CRTA, Nacionalna koalicija za decentralizaciju, Beogradski centar za bezbednosnu politiku i Partneri za demokratske promene.

O neophodnosti zaštite plavnog područja Kameničke ade, Dunavca i Šodroša

 Inicijativa o zaštiti Kameničke ade, Dunavca, Šodroša i Ribarskog poluostrva

Svetski dan voda, 22.mart 2021, Novi Sad, Zaštita plavne oblasti Kameničke ade, Dunavca i Šodroša

Oko naših voda sve se više steže obruč zagađenja i otuđenja.

Od vlasti do investitora, oni koji odlučuju, u vodi prepoznaju samo sredstvo

za sticanje profita i recipijent otrova.

Voda pripada svima nama, ljudima i prirodi. Zato je Inicijativa „Pravo na vodu“ pozvala sve da se priključe obeležavanju 22. marta, Svetskog dana voda. Zajedno smo poslali poruku, da ne želimo dalje uništavanje i privatizaciju naših voda i sa kojim se sve problemima u Srbiji suočavamo.

https://www.facebook.com/groups/dunavacsodros/permalink/798480507685745/

Save the floodplain in Novi Sad

Yesterday, we had a meeting with Excellency Mr Thomas Schieb, Ambassador of the Federal Republic of Germany in Belgrade. The one-hour conversation brings important questions on the pedestal. During the walkthrough through our park of nature, we introduced the ambassador with the arguments in favour of the protection of the natural floodplain in Novi Sad.

Inicijativa za zaštitu prirodnog javnog dobra Šodroša, Kameničke ade, Dunavca i Ribarskog poluostrva

 

Polazeći od činjenice da je deo Ribarskog ostrva Studijom zaštite Republičkog zavoda za zaštitu prirode iz 2006. već prepoznat i opredeljen za zaštitu kao Spomenik prirode, prostor Kameničke ade sa rukavcem Dunava predstavlja značajno veću površinu sa delimično očuvanim prirodnim karakteristika u plavnoj, nebranjenoj zoni.

Do sada izdvojeni delovi prostora priobalja Novog Sada bilo kao područja u postupku zaštite (Ribarsko ostrvo) ili staništa zaštićenih vrsta (delovi Kameničke ade) nisu obuhvatili vodene ekosisteme. Rešenjem Pokrajinskog zavoda o uslovima zaštite prirode za Plan generalne regulacije u izradi izdvojen je samo uži pojas šumske vegetacije Kameničke ade, ali ne i plavno područje Podunavlja – Dunavac i Šodroš, sa submerznom, flotantnom i emerznom vegetacijom, utočište ptica vodenih staništa, mrestilište riba, stanište barske kornjače i prostor njenog razmnožavanja, jedne od deset vrsta vodozemaca i gmizavaca na širem prostoru.

Celovitost/povezanost Ekološke mreže u pogledu plavnih područja i zona sa prirodnim režimom vodostaja za registrovane strogo zaštićene vrste ptica, vodozemaca, riba i vilinskih konjica su od posebnog značaja za opstanak njihovih populacija, kao strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta.

ČIJE SU NAŠE REKE, PRIOBALJE I OBALE

Po Uredbi o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene međunarodnog vodnog puta E 80 – Dunav (Panevropski koridor VII) koja je usvojena 2015. godine od strane Vlade RS jasno stoji i sledeće: U sklopu aktivnosti na sprovođenju Konvencije o zaštiti Dunava, Međunarodna komisija za zaštitu reke Dunav (ICPDR) utvrdila je deklaraciju Dunavski sliv – reke u srcu Evrope (Dunavska deklaracija, 2004), kojom su potvrđene međudržavne obaveze na: implementaciji Okvirne direktive o vodama (WFD) i Direktive o proceni i upravljanju rizicima od poplava (2007), pre svega izradom plana upravljanja rečnim slivom i implementacijom Akcionog programa za održivu zaštitu od poplava u slivu Dunava (2004); smanjenju ukupne količine organskih materija u slivu Dunava do 2019. godine radi postizanja dobrog ekološkog statusa i obnove ekološki održive ravnoteže tih materija u Crnom moru; prestanku ispuštanja neprečišćenih otpadnih voda naselja sa više od 10.000 ES i svih velikih industrijskih pogona do 2015. godine; postepenom prestanku ispuštanja materija koje predstavljaju najveći rizik za vodene ekosisteme u Dunavskom slivu i značajnom smanjenju ispuštanja ostalih materija, izmeni trenda fizičke degradacije vodenih ekosistema vraćanjem sekcija Dunava i njegovih pritoka u prirodno stanje (obnovom poplavnih područja, ponovnim povezivanjem vlažnih i retenzionih područja i minimiziranjem uticaja novih projekata na fizičku degradaciju ekosistema); zaštiti, očuvanju i obnovi biološke raznovrsnosti i različitih staništa (posebno retkih i ugroženih vrsta) i jedinstvenog ekosistema Delte Dunava;osiguranju da razvoj poljoprivrednog sektora ne dovede do degradacije kvaliteta životne sredine Dunava i njegovih pritoka, razvoju inventara emisija i transgranične mreže monitoringa za ocenu kvaliteta vode Dunava, i dr.

 

U ovoj uredbi između ostalog stoji da se Ribarsko ostrvo nalazi u grupi područja u postupku proglašenja zaštite na području Prostornog plana. ( 2) Spomenik prirode Ribarsko ostrvo, okvirne površine 7ha, grad Novi Sad ). Nažalost grad Novi Sad 2007. godine odbija da donese Akt o zaštiti pomenutog područja.

Ovo, dalje znači, da ukoliko je proces u postupku proglašenja zaštite, po zakonu o zaštiti životne sredine prema njemu se postupa kao da je već zaštićen! ( Zakon o zaštiti životne sredine, član 42). Ovde imamo jasnu neusaglašenost između republičkog i pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode, jer u centralnom registru republičkog zavoda jasno stoji da se Spomenik prirode Ribarsko ostrvo nalazi u procesu zaštite, dok pokrajinski zavod odgovara da zaštite nema.

Ukupna površina zaštićenih i predviđenih za zaštitu područja prirodnih vrednosti obuhvaćenih Prostornim planom iznosi oko 1.173 km2 (oko 1.072 km2 postojećih i oko 101 km2 u postupku ili planirano za zaštitu), od čega oko 81 km2 obuhvata neposredni pojas zaštite vodnog puta (oko 77,4 km2 postojećih i oko 4 km2 u postupku ili planirano za zaštitu), a zaštićena područja izlaze na obalu Dunava u ukupnoj dužini od oko 265 km (od čega oko 230 km postojećih i oko 35 km u postupku ili planirano za zaštitu).

Podunavsko kulturno područje, utvrđeno Prostornim planom Republike Srbije na osnovu izražene koncentracije nepokretnih kulturnih dobara, njihove istorijske, kulturne i stilske povezanosti, predstavlja zajedno sa zaštićenim prirodnim vrednostima polazište za očuvanje identiteta koridora vodnog puta i njegovog okruženja.

Priobalno zemljište (inundaciono područje) između nasipa za odbranu od poplava i korita Dunava na zaštićenoj strani iza nasipa u širini ne manjoj od 100 m od nožice nasipa na unutrašnjoj branjenoj strani (odnosno 50 m od nožice nasipa na svim branjenim površinama deonice vodnog puta na području u obuhvatu generalnih planova za gradove), kao i područje nezaštićeno od poplava sa visinom obale od oko 10 m, može se koristiti na način kojim se ne ugrožava sprovođenje odbrane od poplava i obavljanje drugih aktivnosti koje se odnose na upravljanje vodama.

Da ne dužim dalje, Zakon o vodama, Zakon o zaštiti životne sredine, Okvirna direktiva o vodama kao i veliki broj međunarodnih protokola, ugovora i deklaracija jasno govore da je u pitanju NEPOSREDNI ZAŠTITNI POJAS- sa trasom međunarodnog vodnog puta ( širine do 200m).

Ključne međunarodne konvencije i strategije od značaja za prostorni razvoj i uređenje Koridora VII

U procesu prostornog razvoja i uređenja Koridora VII i integracije sa zemljama dunavskog sliva, Republika Srbija će morati da primenjuje strateške evropske dokumente, posebno evropsku politiku prostornog/teritorijalnog razvoja (Teritorijalna agenda EU do 2020. godine, Vodeći principi za održiv prostorni razvoj evropskog kontinenta), Geteboršku strategiju i strategiju Evropa 2020 (Strategija za mudar, održiv i inkluzivan rast, kao zamena za Lisabonsku strategiju), kao i brojne sporazume i konvencije (međunarodne, evropske, transgranične i prekogranične). Za razliku od Teritorijalne agende iz 2007 godine, u kojoj je transport imao značajnije mesto, prema Teritorijalnoj agendi EU do 2020. godine (Teritorijalna agenda Evropske unije do 2020. godine – Ka inkluzivnoj, pametnoj i održivoj Evropi raznovrsnih regiona), usvojenoj 2011. godine, dostupnost različitih vidova saobraćaja, uključujući i vodni transport, predstavlja preduslov teritorijalnog povezivanja, kao peti od šest prioriteta prostornog razvoja. Poseban značaj pridaje se intermodalnim rešenjima i daljem razvoju transevropske transportne mreže. U pratećem dokumentu Agende (Stanje i perspektive prostora EU – ažurirana verzija), unutrašnji vodni putevi su označeni kao nezamenjive arterije, sa velikim uticajem na industrijski, urbani i kulturni razvoj, ali bez dalje razrade. Strategija Evropa 2020. transport vidi kroz prizmu modernizacije svih vidova saobraćaja, smanjenje emisija ugljen-dioksida, dalji razvoj logistike i „inteligentno” upravljanje. Vodni transport nesporno je jedan od vidova transporta koji je najbliži ciljevima ove strategije.

U prostorno-funkcionalnom smislu, od posebnog značaja za Republiku Srbiju u procesu evrointegracija jeste Zajednička sveobuhvatna strategija za zemlje dunavskog sliva (Strategija Evropske unije za Dunavski region sa Akcionim planom), koju je Evropska komisija usvojila decembra 2010. godine i čije prioritetne oblasti (stubovi) su:

- povezivanje Podunavskog regiona (poboljšanje mobilnosti i intermodalnosti; 

- podsticanje održive energetike; podsticanje kulture i turizma kao i direktnih kontakata među ljudima);

- zaštita životne sredine u Podunavlju (ponovno uspostavljanje i očuvanje kvaliteta voda; upravljanje rizicima po životnu sredinu; očuvanje biodiverziteta, predela i kvaliteta vazduha i zemljišta);
rad na prosperitetu Podunavlja (razvoj društva zasnovanog na znanju kroz istraživačku delatnost, obrazovanje i informacione tehnologije; 

- podrška konkurentnosti preduzeća; ulaganja u ljude i njihove veštine);
jačanje Podunavskog regiona (dalji razvoj institucionalnih kapaciteta i saradnje; 

- zajednički rad na jačanju bezbednosti).

Zaključak:

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede u što hitnijem roku mora početi da primenjuje krovni Zakon o vodama, i mora izdati nalog vodoprivrednim preduzećima da prionu na vodno razgraničavanje, koje dalje znači prepoznavanje vodnog zemljišta kao takvog, i definisanje istog u katastarskim knjigama.

Međunarodna zajednica mora biti pravovremeno informisana o suludim namerama političkog i izvršnog upravljačkog tela grada Novog Sada o zatrpavanju krucijalno važne plavne površine na samom ulasku u grad.

Građanstvo Novog Sada mora se izboriti za očuvanje javne površine- poslednje prirodne oaze u gradu, sa izuzetnim značajem kao izuzetno stanište ptica i drugih strogo zaštićenih vrsta na Dunavcu, Šodrošu i kameničkoj adi.

Online panel: 

„Privatizacija gradova ili ekocid na vodi?!”

Panel diskusija u okviru projekta „Efekat pregleda”

Učesnici panel diskusije:

Radomir Lazović, član malog veća građanske inicijative „Ne davimo Beograd”

Tihomir Milovac, muzejski savetnik u MSU Zagreb. i zastupnik u skupštini Grada Zagreba – Nezavisna lista Zagreb

Daniela Stojković, osnivačica i članica „Danube Civil Society Forum”, i posmatrač Internacionalne komisije za zaštitu reke Dunav

Moderatori: Novi Nebojša Milenković, istoričar umetnosti, pisac i građanski aktivista, i Zoran Erić, MSU Beograd

https://www.facebook.com/watch/?v=1116752338749387

Povrtarstvo

Povrtarstvo kao inspiracija i izvor zarade u samoodrživom domaćinstvu

Početak, kao i svaki početak još uvek je, trnovit, sa nekoliko značajnih početničkih grešaka ali istovremeno uz početničku sreću :)

Beg iz grada u selo podrazumeva niz promena u sociološkom, finansijskom, emotivnom i svakom drugom smislu. Nakon šestogodišnjeg "privikavanja" shvatila sam da je došao trenutak za promene. Od 1997. godine moj profesionalni život na sve moguće načine bio je u dodiru sa rekom Dunav, danas do Dunava me odnese jedina autohtona rečica u Vojvodini, Jegrička.

2014. godine, nakon porodične tragedije, donosim oduku da se na "neko određeno" vreme preselim u porodičnu kuću bake i deke. Mama je bila aktivni obožavalac prirode uopšte a posebno cveća, najraznovrsnijeg rastinja, čempresa, borova ali i voćnjaka. 

Naše dvorište je, sa mamom kao glavnom vrtlarkom i povrtarkom raznoraznim posetiocima izmamljivalo osmehe i divljenje. Prvih godina nastojala sam da održavam mamino nasleđe...ali nažalost usled čestih putovanja a samim tim i odsustvovanja i zanemarivanja nežnijih vrsta mamin vrt je trpeo i patio a i voćnjak je već odavno tražio rehabilitaciju...

Juli 2019.

Konačno, u dogovoru sa porodicom, donosim odluku da preduzmem konkretne korake u realizaciji zajedničkog projekta u kome je Stage 1 izgradnja dva plastenika, tačnije 400 m2 zaštićenog prostora za uzgoj povrća. Nadala sam se i očekivala pomoć države kroz subvencionisani program od stane pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, šumarstvo i vodoprivredu. Ugovor je nas 150 potpisalo ..... prilično kasno imajući u vidu sezonu a naročito duge kišne periode s proleća 2019. godine tako da se postavljanje plastenika odužilo sve do polovine jula 2019. Da ne dužim, subvenciju nisam uspela da realizujem iz jednostavnog razloga kašnjenja početka i završetka projekta.

Kako god...

 

Jula meseca 2019. godine plastenici su postavljeni. Posao su efikasno, odgovorno i za 24 sata odlično realizovali radnici iz Leskovca.

U nekoliko nastavaka, pisaću o iskustvima, praksi i paleti proizvoda našeg komercijalnog gazdinstva, nakon godinu dana.